Bolwerk Sint Jan

Het Bolwerk Sint Jan aan de Stadsdommel was ooit een van de belangrijke toegangen tot de historische stad. Hier hebben in de loop der eeuwen drie generaties poorten elkaar opgevolgd. Eind 1800 is het bolwerk uiteindelijk gesloopt om het water van de Dommel sneller af te kunnen voeren. In de ondergrond van het talud en de straat zijn nog fraaie restanten van de twee laatste poorten, de stadsmuur, een rondeel en middeleeuws straatwerk gevonden. De betekenis van de plek en de staat van de restanten zijn zo bijzonder dat hier overheen een informatiecentrum met horecavoorziening is ontworpen. Ballast Nedam Zuid heeft de restanten van de voormalig stadsmuur gerestaureerd en het bezoekerscentrum over de oude stadsmuur heen gebouwd. Voor de herbouw van de flankmuren op de resten van de oude muren zijn speciale bakstenen vervaardigd in een bijzondere maat (Sint-Jans Platsteen). 

Op de massieve restanten zijn de flankmuren gedeeltelijk opgemetseld met daartussen een volumineus dak dat lijkt te rusten op de glazen gevel die grotendeels opengeschoven kan worden. De echte dragers zijn de boomvormige kolommen die willekeurig in de ruimte staan. Het dak, een opgetild maaiveld, is als stadspark ingericht. Het ‘aardse karakter’ is verbeeld door de robuust geknikte corten stalen vlakken en door het gefacetteerde plafond dat door zijn vorm de zwaarte van het bovenliggende grondmassief extra accentueert. Ook de liftopbouw met daarin de installatietechniek kreeg een verwante vorm. Een vormgeving die geïnspireerd is op de geometrie van de vestingbouwkunde.

Voor toeristische bezoekers is deze plek de entree tot de stad. Bovenop het dak, anderhalve meter boven het straatniveau, is een openbaar dakpark gerealiseerd. Het dakpark is 600 m² groot, met veel zitruimte. In het Bolwerk zijn een informatiecentrum en een brasserie-restaurant ondergebracht. Het is een plek om informatie op te doen, om een boottocht of stadswandeling te boeken, om te ontmoeten en te genieten van drank en spijs. De 14e-eeuwse stadsmuur met rondeel bepaalt in deze ondergrondse ruimte de sfeer. Een muur met bouwsporen en vele verhalen, met nog meer historie in de zone achter de muur: de archeocrypte.